Ceza hukuku, toplum düzenini bozan fiillerin (suçların) tanımlandığı ve bu fiillere uygulanacak cezaların belirlendiği hukuk dalıdır. İnfaz hukuku ise verilen cezanın nasıl ve ne şekilde uygulanacağını düzenler.
Ceza hukukunda suç, kanunla belirlenmiş ve yaptırımı olan bir eylemdir. Bir kişinin suçlu sayılabilmesi için işlediği fiilin hem kanuna aykırı olması hem de kast ya da taksirle (dikkatsizlikle) yapılmış olması gerekir. Suçlar genellikle kamu düzenini bozduğu için, devlet tarafından soruşturulur ve kovuşturulur. Suç sabit görülürse, mahkeme tarafından hapis, adli para cezası gibi cezalar verilir.
İnfaz hukuku ise bu cezaların ne zaman, nerede ve nasıl uygulanacağını belirler. Mesela bir kişi 5 yıl hapis cezası aldıysa, bu sürenin ne kadarının cezaevinde geçirileceği, ne zaman denetimli serbestlikten faydalanacağı veya cezanın ertelenip ertelenmeyeceği infaz hukukunun alanına girer.
Ayrıca infaz hukuku sadece cezayla ilgili değil; hükümlünün haklarını, cezaevi koşullarını, açık ya da kapalı cezaevi durumunu ve tahliye süreçlerini de kapsar. Amaç sadece cezalandırmak değil, kişiyi topluma yeniden kazandırmak ve suçun tekrarını önlemektir.
